جۆری كلیله‌كانی (cryptography)بێهێزی یان به‌هێزیی كلیلێك وه‌ك له به‌شی یه‌كه‌مدا ڕوون كرایه‌وه، په‌یوه‌ندیی به درێژی یان گه‌وره‌یییكلیله‌كه‌یه‌وه هه‌یه، گرنگه بگووترێت، كه هه‌ر كلیلێك له‌گه‌ڵ جۆری ئه‌و ئه‌لگۆریتمه‌ی له‌به‌نهێنیكردنه‌كه‌دا به‌كار ده‌چێت، بڕیاری بێهێزی یان به‌هێزیی ته‌واوی كرده‌وه‌كه ده‌دات،به واتایه‌كی دی كلیل به ته‌نها به‌هێز نییه گه‌ر ئه‌لگۆریتمه‌كه‌ی لاواز بێت. به گشتی...
cryptography چییه و بۆ چ مه‌به‌ستێكه؟ (به‌شی یه‌كه‌م)
سه‌ره‌تایه‌ك له (cryptography)بۆ دڵنیاییی زۆرتر ته‌نها ئه‌وانه‌ی كلیلی ده‌رگایان پێیه، ده‌توانن ده‌رگاكه بكه‌نه‌وه، ئه‌وانه‌ی بێكلیلنلا‌نی كه‌م ده‌بێ نه‌زانن كێ له‌و دیوی ده‌رگایه. ئه‌و كلیله ئه‌مڕۆ به دیجیتاڵیش هه‌یه بۆ ئه‌وه‌یزانیارییه تایبه‌تییه‌كان ته‌نها كه‌سانێك بتوانن بیبینن، كه مافی بینینیان هه‌یه. ئه‌مڕۆ پێویستییه‌كیزۆر به (cryptography) هه‌یه. به‌نهێنیكردنی زانیاری ئه‌مڕۆ كارێكی زۆر پێویسته...
“Telnet” چییه؟
سه‌ره‌تایه‌ك سه‌باره‌ت به "Telnet;".;"Telnet" یه‌كێكه له پرۆتۆكۆله‌كانی ڕایه‌ڵه، ئامانجی به‌كارهێنانی "Telnet" توانای فرماندانه‌به ئامێرێكی تر، جا ڕه‌نگ بێ ئه‌و ئامێره كۆمپیوته‌ر، سویچ یان هه‌ر ئامێرێكی دی بێت.بۆ ئه‌وه‌ی بتوانرێت له‌سه‌ر كۆمپیوته‌رێكی دی له ڕێگه‌ی ڕایه‌ڵه‌وه چه‌ند فرمانێكجێبه‌جێ بكرێت، پرۆتۆكۆلێكی وه‌ك "Telnet" پێویسته. ده‌كرێت له یه‌ك كاتدا له‌سه‌رچه‌ند "route"، كۆمپیوته‌ر یان...
ئێمه و “E-Mail”
پێشه‌كی وه‌ك زانراوه تا ئێستا زۆر ڕێگه‌ی جیاواز هه‌یه بۆ په‌یوه‌ندیكردن به شێوه‌یه‌كی ئه‌له‌كترۆنی، ئه‌مڕۆش زۆر باوه كه، ته‌نانه‌ت په‌یوه‌ندیكردنی ئه‌ندامانی یه‌ك خێزانیش له‌و ڕێگه‌یه‌وه بكرێت. جیاوازی له نێوان پۆستێكی ئاسایی و پۆستێكی ئه‌له‌كترۆنی، هه‌ر ئه‌وه نییه كه، پۆسته ئه‌له‌كترۆنییه‌كه خێراتره، له ڕووی ئابوورییه‌وه كه‌متری تێ ده‌چێ به‌ڵكوو ده‌توانرێت په‌ڕگه...
لینوكس و به كوردی نووسین
پێشه‌كی زۆر ده‌مێكه كه‌سانێك پرسیاری بوونی ته‌خته‌كلیلێكی كوردی بۆ لینوكس یان خوێندنه‌وه‌ی فۆنتی كوردی له‌سه‌ر سیسته‌می لینوكس ده‌كه‌ن. زۆر ده‌مێكیشه چاوم به‌م هه‌واڵه بێ بنه‌مایانه ده‌كه‌وێت، كه ده‌ڵێن "فۆنتی كوردی بۆ نووسین له‌سه‌ر لینوكس" یان ده‌ڵێن "به‌م شێوه‌یه ده‌توانین له‌سه‌ر هه‌موو سیسته‌مێكی وه‌ك ماك، ویندۆز و لینوكس به كوردی بنووسین"....
مێژووی ئینته‌رنێت (به‌شی دوو)
ساڵی 1985. SRI (Stanford Research Institute) ئه‌ركیDNS NIC تۆماركردن ده‌گرێته ئه‌ستۆی خۆی. RFC ی ژماره 968 بڵاو ده‌كرێته‌وه. ساڵی 1986. درووستبوونی NFSNET وNFS پێنج ناوه‌ندی كۆمپیوته‌ریی داده‌مزرێنێت ناوه‌نده‌كانیش ئه‌مانه بوون: JVNC @ Princeton, PSC @ Pittsburgh, SDSC @ UCSD, NCSA @ UIUC, Theory Center @ Cornell . درووستبوونی (IETF ( Internet Engineering Task Force و (Internet Research Task...
مێژووی ئینته‌رنێت (به‌شی یه‌ك)
سه‌ره‌تا: ڕه‌نگه بتوانرێت بوترێت كه درووستبوونی ئینته‌رنێت له سه‌ره‌تاوه، پاشماوه‌ی شه‌ڕی سارد بووه! سه‌ره‌تای ساڵی 1957. كاتێك كه UDSSR یه‌كه‌م سه‌ته‌لایتی SPUTNIK داده‌نێن ئه‌مه‌ریكییه‌كان به‌پێویستی داده‌نێن كه، وه‌ڵامی ئه‌م پێشكه‌وتنه ته‌كنه‌لۆژی و سه‌ربازییه بده‌نه‌وه، بۆیه ڕێكخراوێكی وه‌ك ARPA كه، كورتكراوه‌ی (Advanced Research Projects agency)یه، له‌دایك ده‌بێت كه، سه‌ر به وه‌زاره‌تی به‌رگریی USA یه (Department of Defense, DoD). ئه‌ركه‌كانی ئه‌م...
دوو كۆمپیوته‌ر و چاپكه‌رێك
ئه‌م نووسراوه به گشت خاڵه‌كانییه‌وه تایبه‌تمه‌نده به ویندۆز، واته سیسته‌مه‌كانی تری نه‌گرتۆته خۆی!! 1. ڕایه‌ڵه بۆچی باشه؟ ڕایه‌ڵه یه‌كێكه له‌و كاره گرنگانه‌ی ئه‌مڕۆ له نووسینگه‌یه‌كی بچووك یان ماڵێكدا كه زیاتر له كه‌سێك كۆمپیوته‌ر و تۆڕی جیهانی (internet) به‌كاربێنێت زۆر پێویسته. هه‌ڵبه‌ته له‌م وتاره‌دا له‌مه‌ڕ ڕایه‌ڵه‌ی گه‌وره و ئاڵۆزه‌وه باس ناكرێت. له چاكییه‌كانی ڕایه‌ڵه له‌م بواره...
ده‌ستپێكردنێك له زمانی پرۆگرامكردنی C دا
1. (C) چییه؟ C یه‌كێكه له زمانی پرۆگرامكردن كه به‌كاردێت بۆ به‌كارهێنانه گشـــتییه‌كان، هه‌ڵبه‌ته هه‌موو زمانێك ڕێزمانێكی تایبه‌تی خۆی هه‌یه بۆ چۆنێتیی نووسینی ئه‌و زمانه. C به‌ناوبانگه به خێرایه‌كی یه‌كجار زۆر، كۆنترۆڵی نوێ، دراوه‌بنیاتێكی نوێ و پڕ و ده‌وڵه‌مه‌نده له هه‌ڵبژاردنی هێماكان. C ته‌نها بۆ مه‌به‌ستێكی تایبه‌ت درووست نه‌كراوه، بێسنوورییه‌كه‌ی له به‌كارهێناندا وای كردووه كه...
لینوكس
1. لینوكس چییه؟ لینوكس سیستمێكه وه‌ك هه‌موو سیستمی كارپێكردنه‌كانی دی (ویندۆز، یونیكس، نۆڤڵ، هتد) كه له سه‌ره‌تادا ته‌نها وه‌ك ئاره‌زوویه‌كی خوێندكارێكی لاو به‌ناوی (لینوس تورڤالدس)ه‌وه كه له زانكۆی هلسنكی-فینله‌نددا ده‌یخوێند دروست كرا.لینوس گرنگیی به‌سیسته‌می مینیكس (Minix) كه سیسته‌مێكی بچووكی یونیكس (UNIX)ه دابوو، وه بڕیاری دا كه ئه‌م سیسته‌مه پێش بخات چونكه له پێوانه‌ی مینیكسدا...