سهرهتا:
ڕایهڵه یان تۆڕ، واته network له كۆمهڵێك ئامێری سهرهكی وهك كۆمپیوتهر،
چاپكهر واته Printer ، ڕوته ر Router” “، سویچ “Switch” و
هه ندێك ئا مێری دیكهی تر پێك هاتووه.
به ڵام مه رج نییه ههموو ڕایهڵهیهك واته Network ێك ههموو ئامێرێكی تۆڕی وهك
(Switch, Hub or Router) تێدا بێت،
ده شێت هه ندێكی تێدا بێت و هه ندێكی دیكهی تێدا نه بێت.
ئهم ئامێرانه به هۆی كۆمهڵێك پرۆتۆكۆڵی جیاوازهوه پهیوهندی لهگهڵ
یهكدا دهبهستن بۆ مهبهستی گۆڕینهوهی زانیاری یان بۆ مهبهستی له یهك
تێگهیشتێن. یهكێك لهو پرۆتۆكۆڵانهی كه لهبواری ڕایهڵهدا بهكاردێت بۆ مهبهستی
هاوبهشی كردنی زانیاری (Data sharing) پێی دهوترێت Network File System یان NFS .
ناوهڕۆكی بابهتهكه:
NFS چییه و كاری چی دهكات؟
NFS ، وهك پڕۆتۆكۆڵێكی ڕایهڵه له سێ وشهی سهرهكی پێكهاتووه كه كه كورتكراوهی
(Network File System)ه. ئهم پرۆتۆكۆڵه لهلایهن كۆمپانیای (SUN) وه دۆزرایهوه كه
كۆمپانیایهكی ناسراوه له بواری تۆڕ و سیستمی UNIX دا.
NFS، له پڕۆگرامێك پێكهاتووه كه دهتوانرێت له سهر ههر سیستمێكی UNIX/Linux دا
دابمهزرێت و كاری ڕاژهكاری واته Server بگرێته ئهستۆ.
وه ههر ئهمهش وای لهم پرۆتكۆڵه كردووه كه به NFS-Server بناسرێت
له بواری ڕایهڵه دا.
كاری سهرهكی NFS له وهدایه كه ڕێگه دهدات به كۆمپیوتهرهكانی تر كه بتوانن
بهشێك یان زیاتر له (پێڕستێك- Directory) ئهو كۆمپیوتهرهی كه NFS-Server كهی
لهسهر كاردهكات ببینرێت. بێگومان ئهم ڕێگه پێدانه دهبێت شێوه پێبكرێت
واته Configure بكرێت لهلایهن Network Administrator بۆ ئهوهی كرداری
بینینیFile كان لهلایهن Client هكانی ڕایهڵه كهوه سهركهوتوو بێت.
بهشێوهیهكی گشتی NFS له چهندDaemon ێكی سهرهكی پێكهاتوون كه
وهك Network Processes ێك كاردهكهن. ئهم Daemon نانه ههڵدهستن
به وهرگرتنی داخوازی یان request له لایهن كۆمپیوتهرهكانی تر،
واته Client ته كانی تر و پاشان وهڵام دهدرێنهوه. ئهو Daemon هی كه به گشتی
له سیستمی Linux/UNIX دا ههن بریتین له:
nfsd كه زۆربه ی كا رهكانی گرتۆته ئهستۆ،
lockd كه كری ڵۆكینی گرتۆته ئه ستۆ،
mountd كه كا ری بهستن یان جێبهجێكردن دهگرێته ئهستۆ پاشان
rquatd كه كاری quotation دهگرێته ئهستۆ.
پرۆتۆكۆڵی NFS پێویستی به پرۆتكۆلێكی تر هه یه كه یارمه تی بدات له بواری
پهیوهندیكردن نێوان NFS-Server كه Client تهكان.
ئهو پرۆتۆكۆڵهش پێی دهوترێت RPC واته Remote Procedure Call كه
پهیوهندیهكه له ڕێی پۆڕتی ژماره 111 دروست دهكات.
كاری شێوهكردنی NFS له سیستمی Linux دا:
به شی ڕاژهكار:
بهشێوهیهكی گشتی سێ configuration files بهكاردههێنرێت بۆ شێوهكردنی،
واته configure كردنی NFS ، كه بریتین له :
/etc/exports, /etc/hosts.allow, /etc/hosts.deny
/etc/exports به كار دههێنرێت بۆ configure كردنی NFS له كاتێكدا دوانهكهی تر
بهكاردێنرێت له بواری خۆپاراستن واته NFS Security . له /etc/exports دا چه ند
ئۆپشنێك و پارامیتهرێك دادهنرێت تاوهكو ڕاژهكارهكه كاری خۆی ئه نجام بدات.
شێوهی سهرهكی configuration هكه بهم شێوهیه دهبێت:
path who(option”how”……option”how")
لێرهدا path بریتیدهبێت لهو directory ی كه هاوبهش دهكرێت یان Share
دهكرێت. Who ش ئهو كهسانهیه كه ڕێگهیان پێدهدرێت كه Directory ه
كه mount بكات.
بۆ نموونه ڕێگهدان به domain, host, host-IP, network/netmask.
Option”how” بهكار دێنرێت تاوهكو چۆنێتی ڕێگهپێدانهكه پێشان بدات وه به
شێوهیهكی گشتی ئهم ئۆپشنانه بهكاردههێنرێت:
ro, rw, all_squash, insecure |